 |
||||
|
||||
|
||||
|
||||
|
||||
|
||||
|
||||
 |
||||
Rok 2004 to rok pojawienia się na polskim rynku nowego typu urządzeń do krioterapii ogólnoustrojowej: nowoczesnych i wydajnych jednoosobowych komór kriogenicznych. Urządzenia te stanowią odpowiedź polskich producentów urządzeń medycznych na opublikowane w ubiegłym roku w rosyjskiej prasie naukowej niezwykle interesujące artykuły autorstwa rosyjskich lekarzy z katedry fizjoterapii Państwowej Akademii Medycznej w Sankt-Petersburgu (prof. W.W. Kirjanowa) oraz fizyków z Państwowego Uniwersytetu Technologii Niskotemperaturowych w Sankt-Petersburgu (ak. A. J. Baranov). Sformułowana w nich fizyczna teoria krioterapii daje podstawy do precyzyjnego określenia metod zwiększenia efektywności wykonywanych zabiegów krioterapii ogólnoustrojowej. Teoria ta opiera się na obserwacji pracy układu termoreceptorów w warunkach obniżania się temperatury powierzchni skóry. Trzeba tu podkreślić, że obszar oddziaływania krioterapeutycznego na organizm ludzki zawsze powinien dotyczyć powłok ciała - skóra łatwo znosi znaczne przechłodzenie, podczas gdy tkanki wewnętrzne przy ochłodzeniu o 10-12°C przerywają w ogóle pracę. Wiadomo, że aktywizacja układu termoregulacji jest związana z podrażnianiem powierzchniowych receptorów zimna. Receptory te przekazują informacje o intensywnoćci pobudzania. Kodowanie tej intensywnoćci odbywa się poprzez zmianę częstotliwości impulsów nerwowych. Częstotliwość ta zależy od amplitudy potencjału receptorowego, która z kolei jest proporcjonalna do intensywnoćci pobudzania. W ten sposób informacja o intensywnoćci bodźca przekazywana jest poprzez zmianę częstotliwości przemieszczania się impulsów nerwowych od receptorów do ośrodków nerwowych, przy czym zwiększenie intensywnoćci bodźca powoduje zwiększenie częstotliwości aktywności impulsowej. Ponieważ jako czynnik podrażniający układ termoregulacyjny można potraktować sygnał związany ze zbliżaniem się rejestrowanej przez receptory temperatury, do wartości progowej (przyjęto wartość progową równą -2.5 °C), autorzy teorii zaproponowali hiperboliczny przebieg reakcji układu termoregulacyjnego na obniżanie się temperatury skóry. Negatywna informacja z termoreceptorów wzrasta w miarę zbliżania się temperatury skóry do wartoćci progowej. W ujęciu tym, podrażnienie stwarzane przez zimno, wzrasta wielokrotnie w miarę zbliżania się do temperatury terminalnej. Przy tak zdefiniowanym natężeniu oddziaływania podrażniającego i przy założonej jego proporcjonalności do powierzchni kontaktu schłodzonego gazu z nabłonkiem, wystarczy scałkować to natężenie po czasie aby otrzymać całkowite oddziaływanie podrażniające. Jednostką tego oddziaływania jest m2·s/°C. Jednostka ta została nazwana jednostką reaktywności zakończeń nerwowych [rzn]. Aby oddziaływanie to uczynić niezależnym od powierzchni ciała pacjenta całkowite oddziaływanie podrażniające można wyrażać też w jednostkach rzn/m2. Trzeba pamiętać, że mówimy powyżej o receptorach należących do układu czucia pierwotnego, układu najstarszego ewolucyjnie i uaktywniającego się dopiero w przypadku drastycznego oddziaływania na tkanki, na pograniczu ich zniszczenia. Natomiast za nasze subiektywne odczucia odpowiadają receptory układu lemniskowego. W tym przypadku, dla oceny ilościowej wrażeń pacjenta w trakcie krioterapii wprowadzono pojęcie wskaźnika dyskomfortu hipotermicznego. Wskaźnik ten określono jako pochodną zmian temperatury powierzchni ciała po czasie. Wskaźniki te, różne dla różnych fragmentów skóry pacjenta, należy scałkować po całej powierzchni jego ciała otrzymując scalony wskaźnik dyskomfortu hipotermicznego. Przy tak zbudowanych podstawach teoretycznych, oraz przy wykorzystaniu jako przedmiotu oddziaływania kriogenicznego modelu matematycznego warstwy tkanek powłoki skórnej, w której grubość tkanki tłuszczowej wynosi 10mm, a grubość warstwy nabłonka - 2mm, a także przy obliczaniu pól temperatur do głębokoćci 50mm, przeprowadzona została analiza ilościowa. Analiza ta, z punktu widzenia możliwości opracowania metod zwiększenia efektywności wykonywanych zabiegów krioterapii ogólnoustrojowej, pozwoliła wyznaczyć dwie najważniejsze potrzebne do tego celu zależności. Zależności te, to wykres opisujący zmianę całkowitego oddziaływania podrażniającego wraz ze zmianą temperatury gazu kriogenicznego (por. poniżej) oraz zależność optymalnego czasu zabiegu od temperatury gazu kriogenicznego.
Analiza tych zależności wskazuje, że temperatura, w której zabieg krioterapii jest najefektywniejszy to ok. -135°C natomiast optymalny czas zabiegu to ok. 140 sekund. Należy pamiętać, że wyniki te dotyczą modelu ciała o założonej wyżej grubości powłoki skórnej. W przypadku osób o mniejszej grubości tkanki tłuszczowej czas zabiegu należy skrócić, a o większej, wydłużyć (do maks. 3min). Ponadto pierwsze zabiegi danego pacjenta powinny być niezależnie od powyższego nieznacznie skrócone. Biorąc pod uwagę powyższe rezultaty badań, pojawienie się na rynku jednoosobowych komór do krioterapii ogólnoustrojowej, umożliwiających indywidualny dobór czasu zabiegu dla każdego pacjenta, stanowi ważny czynnik mogący w znaczący sposób poprawić efektywność coraz bardziej docenianych w naszym kraju zabiegów krioterapeutycznych. Nowa technologia polega na umieszczeniu pacjenta w izolowanej cieplnie kabinie, wyposażonej w podnośnik i nie zamkniętej od góry. Do kabiny wprowadza się pary azotu o temperaturze od -160°C do -120°C na zadany czas (od 1 do 3 minut). W trakcie zabiegu personel obsługi zachowuje przez cały czas bezpośredni kontakt z pacjentem, (pacjent oddycha powietrzem o temperaturze pokojowej). Co najważniejsze, nie istnieją praktyczne żadne różnice w oddziaływaniu fizycznym gazu kriogenicznego na pacjenta, pomiędzy nowego typu kriokomorami jednoosobowymi a znanymi wcześniej kriokomorami wieloosobowymi typu wrocławskiego. Kriokomór tych nie należy więc mylić z tzw. kriosaunami (workami w których umieszcza się pacjenta i wypełnia gazem) gdyż charakterystyka fizyczna oddziaływania w tego typu rozwiązaniach znacząco odbiega od właściwej. Zespół 160.pl |
